درباره دوره
در دورههای پیش از صنعت انتشار یا توزیع کتابها به صورت خطی یا دستنویس انجام میشده است. بر این اساس هر کسی کتابی را نیاز داشت برای استفاده بیشتر باید آن را استنساخ میکرد؛ یعنی یکبار از روی آن کتاب مینوشت یا به فرد یا افرادی میداد که برای او از روی آن کتاب بنویسد.
بنابراین نسخهها یا کتابهای رونویسیشده در زمان سفر میکردند به این معنا که نسخه اول به نسخه دوم و نسخه دوم به سوم و الی آخر تبدیل میشدند. از آنجا که نسخهنویسها انسان بودند و انسان از خطا مصون نیست بسیار طبیعی است که عبارتهای برخی از این نسخهها متفاوت باشد، مثل اینکه یک کلمه از دید یک نسخهنویس جا افتاده باشد، کلمهای به اشتباه اضافه شده باشد، یک خط جا افتاده باشد یا کلمهای اشتباه فهمیده شده باشد. در نسخهنگاری، جهت اصلاح و تصحیح متن، تصرفاتی هم انجام میشده است، مثلا نسخهنویس فکر میکرده اگر از یک کلمه خاص استفاده کند بهتر است.
مسلّم این است که در بسیاری از این نسخهها در طول زمان تصرفهایی صورت گرفته که باعث شده با نسخه نویسنده اصلی متفاوت باشد و در نتیجه نسخههای متفاوتی از کتابها موجود باشد. تصحیح نسخ در واقع یعنی زدودن و کم کردن هر گونه تغییر در نسخههای یک کتاب و نزدیک کردن نسخه تصحیحشده به آنچه گمان میرود نویسنده اصلی آن را مرقوم کرده است.
در این دوره روش یا روشهای تصحیح نسخه آموزش داده شده است؛ البته این آموزش بیشتر بر تصحیح کتابهای خطی عربی تمرکز دارد.
برای چه کسانی مفید است؟
- علاقهمندان به کتابهای خطی
- علاقهمندان به تصحیح نسخه
- پژوهشگران
مطالب ارائهشده
- آشنایی با کلیات تصحیح نسخ خطی؛ پیشینه، تاریخ، تعریف و محدوده این موضوع
- تصحیح متن (اهداف، انواع، ابزار و …)
- فهرستشناسی
- ویژگیهای متن تصحیحشده
- آشنایی با ملحقات متن تصحیحشده