توسعه فردی به طور کلی به معنای تلاش برای بدل‌شدن به نسخه بهتری از خود است. رشد فردی مجموعه‌ای از مهارت‌ها و فعالیت‌هایی است که با یادگیری آنها می‌توانیم در روابط اجتماعی، تحصیلی و کاری خود بهتر عمل کنیم.
معنای کلی توسعه فردی چیست؟
به زبان ساده، توسعه فردی به هر فعالیتی گفته می‌شود که برای بهبود فردی در زمینه‌های مرتبط به مغز، قلب و ذهن انجام شود.
توسعه فردی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول مهارت‌ها و توانایی‌هایی است که در حال حاضر داریم و بعد از شناسایی می‌خواهیم آنها را قوی‌تر کنیم. دسته دوم مهارت‌هایی است که هنوز به دست نیاورده‌ایم، اما برای پیشرفت به آنها نیاز داریم. تند‌خوانی برای مطالعه بیشتر، کنترل تنفس برای بهتر دویدن و حتی یاد‌گرفتن مهارت فروش برای موفقیت بیشتر در شغل می‌توانند از نوع مهارت‌های دسته دوم باشند.
توسعه فردی در مقیاس بزرگ چه معنایی دارد؟
برایان تریسی می‌گوید:
«توسعه فردی بهترین راه برای صرفه‌جویی در زمان است. هرقدر مهارت‌های بیشتری یاد بگیرید و در آنها قوی شوید، برای رسیدن به اهداف خود زمان کمتری نیاز دارید».
در مقیاس بزرگ، رشد و توسعه فردی یک فرآیند است که باعث می‌شود شما به هر آنچه می‌خواهید دست یابید. به جای صبر کردن و انتظار دریافت دانش از زمین، به اندازه‌ای تلاش کنید که تلاشتان باعث پیشرفت فردی شما شود.
اهمیت توسعه فردی:
دریموند گرین درباره یکی از اهمیت‌های توسعه فردی می‌گوید:
«اگر شما در حال رشد و بهتر شدن نیستید، پس قطعا در حال بدتر شدن هستید».
مهم‌ترین انگیزه توسعه فردی رشد است و آن یعنی تسلط فرد بر امور. زمانی که شما برای پیشرفت و توسعه خود تلاش می‌کنید، دیگر نیازمند تکیه بر شانس نیستید.
ابعاد توسعه فردی:
سلامتی: سلامتی کلیدی‌ترین بُعد توسعه فردی و پایه و اساس فراهم‌سازی عملکرد حداکثری در هر جنبه زندگی است. مسائلی مانند سلامت جسمانی، سلامت روان و سلامت عاطفی در این دسته قرار می‌گیرند.
روابط: منبع شادی و رضایت در زندگی روابط صمیمی است؛ فرقی نمی‌کند رابطه با خانواده باشد یا دوستان یا شریک زندگی. همه سعی دارند این روابط را بهتر کنند. مسائلی چون بهبود ارتباطات، مقابله با اضطراب و ترس و یافتن شریک زندگی در این جنبه قرار می‌گیرند.
سواد مالی: سواد مالی از دیگر ابعادی است که اکثر افراد سعی در رشد آن دارند. هرقدر رشد فرد در این بُعد بیشتر باشد، تصمیمات بهتری در زمینه مالی می‌گیرد.
معنویت: بخشی از رشد فردی آن است که برای هدفی والاتر تلاش کند؛ مثلا برای افراد دیندار می‌تواند نزدیک‌تر شدن به خداوند باشد. کمک به دیگران، ایجاد صلح و دوستی و مسائلی از این دست می‌تواند در این گروه باشد.
شغل: برای اکثر افراد، توسعه شغلی بخشی کلیدی برای توسعه فردی است. در این جنبه پرورش استعدادها و توانایی‌ها در گرو پیشرفت در یک حرفه است.
چطور می‌توان به توسعه فردی رسید؟
1. مهارت‌هایی که برای توسعه فردی خود نیاز داریم را مشخص کنیم.
اولین گام در توسعه فردی، دانستن هدف است. اگر می‌خواهیم به توسعه فردی برسیم، باید هدفمان را معلوم و برای آن مسیری مشخص انتخاب کنیم.
2. با خودِ درونمان دوست باشیم.
استرس در دنیای امروز از مشکلات بزرگ انسان‌ها است. استرس و اضطراب می‌تواند زندگی ما را از اهدافی که داریم دور نگه دارد.
ریک وارن در‌این‌باره می‌گوید:
«انسان‌ها محصول گذشته‌هایشان هستند؛ اما مجبور به اسارت در گذشته نیستند».
یکی از کارهایی که برای دوست‌شدن با خودمان باید انجام دهیم، دور‌کردن استرس از زندگی است. اما چطور می‌توانیم این کار را انجام دهیم؟
هر روشی که باعث آرام شدن ذهن می‌شود، می‌تواند به ما کمک کند. در روز‌های سخت زندگی، کارهایی مانند مطالعه و مدیتیشن می‌توانند راه فراری از استرس برای ما باشند.
3. برای رشد و پیشرفت خود ذهنیتی ایجاد کنیم.
ترس و دلهره در زندگی انسان‌ها همیشه وجود دارد. این ترس و دلهره باعث می‌شود کارهایی که می‌خواهیم را شروع نکنیم و ریسک‌‌پذیری کمی داشته باشیم. برای اینکه بتوانیم رشد کنیم نیاز داریم ذهنیت خود را درباره چالش‌های زندگی تغییر دهیم. این یعنی باید به دنبال تجربه‌‌‌های جدید برویم و از یادگیری نترسیم.
4. طاقت خود را بالا ببریم.
برای رشد نیاز داریم طاقت و انعطاف‌‌پذیری خود را بالا ببریم. اگر طاقت خود را در مواجهه با اتفاقات بد از دست بدهیم، امکان پیشرفت از ما گرفته می‌شود. تقویت مثبت فکر‌کردن، در لحظه زندگی کردن و مدیریت عواطف و احساسات می‌تواند در راه بالا بردن طاقت به ما کمک کند.
5. برای خود خطوط قرمز داشته باشیم.
چهارچوب داشتن در زندگی کار آسانی نیست. نادیده گرفتن این چهارچوب‌ها باعث افزایش نوسانات در زندگی می‌شود و معلوم نیست مسیر زندگی را به کدام سو ببرد؛ بنابراین برای توسعه فردی، داشتن چهارچوب بسیار مهم است.
6. برنامه‌ریزی داشته باشیم.
برای توسعه فردی باید برنامه‌ای ریخت که به سؤال‌های زیر پاسخ بدهد:
* چه مهارتی برای توسعه فردی خود می‌خواهید بیاموزید؟
* چطور می‌خواهید این مهارت‌ها را تقویت کنید؟
* دلیل رشد و تقویت این مهارت‌ها چیست؟
* از چه زمانی یاد گیری را آغاز کنم؟
7. از تغییرات خود در مسیر توسعه فردی غافل نشویم.
برای اطمینان از توسعه فردی باید شرایط را مدام پیگیری و رصد کنیم. ترتیب روند رشد خود را بدانیم، آن را مرور کنیم و اگر لازم بود مسیر را تغییر دهیم. توجه به مسیری که پیش می‌گیریم، می‌تواند باعث رشد بیشتر شود.
8. مهارت گوش‌دادن را در خود تقویت کنیم.
گوش دادن از راه‌های مهم تقویت روابط است. اگر بتوانیم در مسیری قرار گیریم که شنوندهای درجه یک شویم، می‌توانیم ارتباطاتی مؤثر برقرار کنیم. خوب گوش‌دادن باعث می‌شود دیگران از مصاحبت با ما لذت ببرند. همچنین با خوب گوش دادن درک کاملی از موضوعات مورد گفت‌و‌گو پیدا می‌کنیم.
کلام آخر
توسعه فردی از واجبات انسان بودن است. مهارت‌های توسعه فردی را باید آموخت و آنها را در زندگی اجرا کرد. انسان‌ها تأثیر‌گذار‌ترین موجودات زنده هستند و گاهی فراموش می‌کنند که چه چیز‌هایی از دستشان برمی‌آید؛ پس باید برای تبدیل‌شدن به نسخه بهتری از خود تلاش کنیم.
