تحصیل در خانه

همه سیستم‌های آموزشی موجود، فرصت‌هایی را برای یادگیری کودکان فراهم می‌کنند. آموزش در خانه هم یکی از سیستم‌های جدید است که سبک منحصربه‌فردی دارد. شاید گمان کنید که این سیستم بعد از شیوع کرونا ایجاد شده است، اما بهتر است بدانید که تاریخچه اجرای این روش به حدود نیم قرن پیش برمی‌گردد. با این حال شیوع اپیدمی کرونا، باعث افزایش استقبال از این شیوه شد.

امروزه آموزش خانگی در بیشتر کشورهای دنیا رواج پیدا کرده است. آیا انتخاب این سبک به نفع کودکان خواهد بود یا به ضرر آنها؟ در این مطلب قصد داریم از زوایای مختلف به این موضوع نگاه کنیم. با ما همراه باشید.

با مفهوم آموزش در خانه بیشتر آشنا شوید

این نوع آموزش درواقع نوعی جنبش پیشرفته است که در آن والدین تصمیم می‌گیرند به جای فرستادن کودک خود به مدارس دولتی یا خصوصی، آنها را در خانه آموزش دهند. دلایل مختلفی برای این تصمیم وجود دارد. نارضایتی از شیوه‌های آموزشی رایج، فلسفه‌های آموزشی و مذهبی متفاوت و قدیمی تنها بخشی از این نگرانی‌ها و نارضایتی‌ها می‌توانند باشند.

این جنبش در دهه 1970 میلادی و همزمان با این که برخی نویسندگان اقدام به نوشتن اصلاحات آموزشی کردند، شروع به رشد و گسترش کرد. این نویسندگان پیشنهاد جدیدی ارائه کردند که در نوع خود عجیب به نظر می‌رسید. آنها آموزش جایگزینی به نام آموزش در خانه را پیشنهاد دادند که در حال حاضر بیش از 2 میلیون کودک آمریکایی مشغول این نوع آموزش هستند! این نوع آموزش نه تنها در آمریکا، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر هم قانونی محسوب می‌شود.

تغییر اساسی در سبک زندگی با آموزش در خانه

اولین تغییر فاحشی که این روش ایجاد می‌کند، تغییر در سبک زندگی است. وقتی آموزش را به خانه می‌آورید، باید نقش‌های جدیدی، مثل معلم و مدیر را هم برعهده بگیرید. از تدریس و ساماندهی فعالیت‌ها گرفته تا تغذیه و استراحت کودک، همگی روی دوش شما قرار خواهند گرفت. البته این مسئولیت‌ها را به فعالیت‌های روزمره خودتان اضافه کنید!

آموزش خانگی باعث صرف هزینه‌های مالی اضافی، برای خرید کتاب و ملزومات نوشتاری نیز می‌شود. این درحالی است که بسیاری از این هزینه‌ها در مدارس بسیار کمتر هستند. از طرف دیگر باید زمان زیادی را هم با فرزندانتان بگذرانید. تمام این‌ها واقعیت‌هایی هستند که نمی‌توان از آنها فرار کرد. برای تغییر در سبک زندگی، باید آمادگی لازم برای تحمل برخی سختی‌ها را داشته باشید.

آموزش در خانه باعث می‌شود فعالیت‌های جدیدی به فعالیت‌های روزمره قبلی اضافه شوند. از طرف دیگر فرصت‌های مالی و شغلی زیادی را هم احتمالا از دست خواهید داد. این موضوع به‌خصوص وقتی که تک والد باشید، بسیار دردسرسازتر هم خواهد شد. به همین دلیل اگر قرار بر این است که مدرسه را به خانه بیاورید، بهتر است مهارت‌های برنامه‌ریزی و مدیریت زمان را آموزش ببینید. یکی دیگر از تغییرات مهم، گذراندن وقت زیاد با فرزندان است. این موضوع مثل ایستادن لبه تیغ عمل می‌کند. درواقع هم مزایا و هم معایب خاص خود را دارد. به هر حال تغییر در سبک زندگی خیلی ساده هم نیست و باید تمام این مسائل را در نظر بگیرید.

آموزش در خانه؛ مفید یا بی‌فایده؟

قطعا هر شیوه‌ای که ارائه و اجرا می‌شود، دارای مزایا و معایب بسیاری است. به همین دلیل نمی‌توان آن را ناقص یا خیلی کامل در نظر گرفت. این نوع آموزش هم از این قاعده مستثنی نیست. یک سری مزایا و در کنار آن معایبی دارد که باید آنها را در نظر داشته باشید.

احتمالا اگر اولین بار است که به این نوع آموزش برای فرزندتان فکر می‌کنید، طبیعتا دغدغه‌هایی را هم در این مورد دارید. به همین دلیل در ادامه فهرستی از مزایا و معایب این نوع آموزش را آماده کرده‌ایم تا راحت‌تر تصمیمات خود را بگیرید.

مزایای آموزش در خانه

این نوع آموزش قطعا مزایای زیادی دارد. در ادامه بخشی از این مزایا را باهم مرور خواهیم کرد.

1. آزادی عمل بیشتر

آزادی مفهومی است که به هر موضوعی ارزش خاصی می‌دهد. یکی از مزیت‌های صریح و واضح آموزش در خانه، آزادی در انتخاب است. دانش‌آموز در خانه به راحتی و بدون هیچگونه فشاری، می‌تواند حرکت کند. هر نوع آموزشی که دوست داشته باشد را انتخاب کند. حتی می‌توانید آموزش‌های دینی مدنظرتان را در برنامه روزانه او بگنجانید. فرزند شما وقتی در خانه آموزش می‌بیند، احتمالا از شر قلدرها و زورگوهای دوستان و همسالان خود در مدرسه هم در امان خواهد بود. وقتی فرزند شما در خانه آموزش می‌بیند، انتخاب موضوع هم آزادانه‌تر خواهد بود. شما طیف وسیعی از آموزش‌ها از مهارت‌های علمی گرفته تا هنرهای دستی را در اختیار دارید. به همین دلیل می‌توانید تمرکز بیشتری روی آموزش بگذارید. همچنین ساعات نامحدودی را هم در اختیار دارید؛ برعکس مدرسه که کلاس‌ها محدود به زمان‌بندی خاصی می‌شوند.

. انعطاف‌پذیری بیشتر

چه چیزی بهتر از این که برنامه روزانه درس‌ها را خودتان تنظیم کنید؟ آموزش در خانه این اجازه را به شما می‌دهد تا ساختار روزانه آموزش فرزند خود را مشخص کنید. برای مثال فرض کنید فرزند شما برای بیدار شدن در ساعت 7 صبح مشکل دارد. در این حالت اگر مجبور به رفتن به مدرسه باشد، احتمالا سختی زیادی را تحمل خواهد کرد. آموزش خانگی این امکان را فراهم می‌کند تا با عادات فرزند خود برنامه‌ریزی کنید. شما می‌توانید باتوجه به این که فرزندتان نمی‌تواند 7 صبح بیدار شود، کلاس را کمی دیرتر شروع کنید.

آموزش خانگی این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا برنامه‌های دیگر را هم در ساعات روزانه آزادانه بگنجانید. برای مثال اگر می‌خواهید وقت دندانپزشکی برای صبح روز شنبه بگیرید، بدون هیچ نگرانی از غیبت در مدرسه این کار را انجام می‌دهید. در این حالت انعطاف بیشتری برای عقب انداختن درس فرزندتان، بدون نگرانی از عدم یادگیری او دارید، اما اگر این کار را در مدرسه انجام دهید، فرزند شما از درس عقب خواهد ماند.

3. آموزش منحصربه‌فرد

هر کودکی خصوصیات و شخصیت متفاوتی دارد. به همین دلیل در محیط مدرسه، معلمان توانایی تنظیم برنامه‌ها با نیازهای منحصربه‌فرد فرزند شما را ندارند. این موضوع تا حدودی طبیعی است و معلمان را نمی‌توان در این زمینه خیلی مقصر دانست. از طرف دیگر آموزش در خانه، این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا با توجه به علایق و نیازهای فرزندتان، آموزش‌ها را تنظیم کنید. برای مثال فرزند شما در درس ریاضی ضعف‌هایی دارد. شما می‌توانید با اختصاص وقت بیشتر، این ضعف را برطرف کنید. آیا فرزند شما به نجوم علاقه بیشتری دارد؟ در خانه یک رصدخانه برای او راه‌اندازی کنید! (البته از طریق تدریس).

آموزش خانگی به شما فرصت آموزش‌های متفاوت را می‌دهد. به خصوص اگر بیش از یک فرزند دارید. می‌توانید رویکردهای متفاوتی باتوجه به خصوصیات فرزندانتان در پیش بگیرید. همچنین می‌توانید موفقیت‌های هر چند کوچک در یادگیری را کنار آنها جشن بگیرید.

4. ایجاد ارتباط قوی‌تر

وقتی زمان بیشتری در کنار فرزندتان بگذرانید، فرصت بیشتری هم برای ایجاد پیوندهای قوی‌تر خواهید داشت. اگر همیشه آرزو داشتید که ساعات بیشتری در کنار فرزندانتان باشید، آموزش در خانه این امکان را برای شما فراهم می‌کند. می‌توانید در کنار فرزندانتان به سفرهای علمی کوتاه بروید. تعطیلات را در پارک سپری کنید و خوراکی‌های خوشمزه درست کنید. همه این‌ها باعث ایجاد پیوند قوی‌تر میان اعضای خانواده شما خواهد شد.

معایب آموزش در خانه

با وجود مزایای زیادی که در مورد آموزش خانگی مورد بررسی قرار دادیم، این روش معایبی هم دارد. در ادامه معایب این روش را بررسی می‌کنیم.

1. افزایش و تداخل فعالیت‌ها

وقتی آموزش کودک را به خانه می‌کشانید، باید منتظر تداخل فعالیت‌های تدریس با فعالیت‌های خانه باشید. در این حالت شما علاوه بر مسئولیت‌های داخلی به عنوان والدین، باید نقش یک معلم خصوصی را هم ایفا کنید. احتمالا خیلی از والدین به همین دلیل قید آموزش در خانه را می‌زنند. آموزش دادن، نمره دادن، سنجش مهارت‌ها و … کارهای دشواری هستند که تلاش و زمان زیادی می‌طلبند. این شیوه به همان اندازه که برای کودک لذت‌بخش است، برای شما به همان اندازه مسئولیت‌های زیادی به بار خواهد آورد. به این مسئولیت‌ها موضوع دیگری مثل داشتن فرزند دیگری که به سن مدرسه نرسیده را هم اضافه کنید! معمولا در این حالت بچه‌های کوچک‌تر دردسرهای زیادی برای بزرگ‌ترها ایجاد می‌کنند.

2. کمبود زمان

طبیعی است که با افزایش فعالیت‌ها در طول روز، وقت زیادی برای سر خاراندن هم نداشته باشید! این مشکل به دلیل اضافه شدن فعالیت‌های تدریس کودک به فعالیت‌های روزمره اتفاق می‌افتد. بسیاری از والدینی که کودکشان در خانه تحصیل می‌کند، اظهار می‌کنند که زمان کافی برای حتی دوش گرفتن هم ندارند! این جنبه آموزش در خانه به خصوص برای والدینی که به محیط آرام عادت کرده‌اند، بسیار سخت‌تر خواهد بود.

3. بازماندن از شغل

وقتی زمان خود را صرف آموزش خانگی کودک کنید، احتمالا باید قید فعالیت در خارج از خانه و کسب درآمد بیشتر را هم بزنید یا حداقل میزان کار را باید کاهش دهید. این موضوع به طور واضحی روی میزان درآمد شما تاثیر منفی خواهد گذاشت.

4. باهم بودن بیش از حد

در حالی که آموزش در خانه شرایطی را فراهم می‌کند تا والدین و فرزندان اوقات بیشتری را کنار یگدیگر بگذرانند، اما از طرف دیگر باعث ایجاد مشکلاتی هم می‌شود. این موضوع به‌خصوص بین خود بچه‌ها بسیار رایج است. برای مثال بیش از حد کنار هم بودن خواهر و برادر ممکن است باعث جر و بحث بین آنها شود. از طرف دیگر والدین ممکن است احساس زندانی بودن و ناامیدی داشته باشند. این احتمال وجود دارد فرزندانتان به شما به چشم معلم نگاه کنند نه والدین!

5. از بین رفتن فرصت‌های خاص

این نوع آموزش علی‌رغم انعطاف بسیار بالا، ممکن است باعث از دست رفتن برخی فرصت‌های آموزشی و مهارتی مهم برای فرزند شما شود. برنامه‌ریزی درسی در خانه، نمی‌تواند تنوع برنامه درسی در مدارس را پوشش دهد. ممکن است فرزند شما به موضوعاتی علاقه‌مند باشد که شرایط یادگیری آنها در خانه وجود نداشته باشد. از طرف دیگر این موضوع را هم در نظر بگیرید که در خانه ماندن فرزندتان، باعث عدم شکل‌گیری ارتباط صحیح با سایر دوستان در اجتماع می‌شود.

6. تاثیر سوگیری‌ها و قضاوت‌ها

اگر بخواهیم روراست باشیم، باید بگوئیم که آموزش در خانه چندان هم مدرن محسوب نمی‌شود. چرا که بسیاری از والدین دوست دارند فرزند خود را با کلیشه‌ها و تعصبات خود رشد دهند. به همین دلیل ممکن است ناخودآگاه روی ذهنیت فرزندتان تاثیرات منفی بگذارید.

کلام پایانی

آموزش در خانه پدیده تقریبا نوظهوری محسوب می‌شود که در دهه 1970 میلادی رواج پیدا کرد. معمولا والدینی که نسبت به آموزش در مدارس اعتماد کافی ندارند، اقدام به آموزش خانگی فرزند خود می‌کنند. آموزش خانگی تغییرات زیادی در سبک زندگی والدین ایجاد می‌کند که باید برای پذیرش چالش‌های مرتبط با آن آماده باشید. این سبک هم مزایا و معایبی دارد که از جمله مزایای آن، می‌توان به آزادی عمل بیشتر، تمرکز روی نیازهای کودک، وقت بیشتر برای آموزش و … اشاره کرد. معایب آموزش خانگی هم، عبارتند از افزایش و تداخل فعالیت‌ها، کاهش زمان انجام فعالیت‌های روزمره، تاثیر سوگیری‌ها و … .کلمه کلیدی: آموزش در خانه