21: استاد محمدحسن ربانی‌بیرجندی | رویکردهای مختلف در فهم حدیث
تقریر نویسی دانش‌پژوه محترم انور بامری
جلسه بیست و یکم: رویکردهای مختلف در فهم حدیث (استاد محمد حسن ربانی بیرجندی)
حدیث مثل قرآن ناسخ ومنسوخ، مجمل ومبین، مطلق ومقید و… دارد. ابتدا برای فتوا خود حدیث آورده می شد بعدها حدیث موردبررسی قرار گرفت. قرن پنجم قرن معرکه آراء ونظریات بوده علم جرح وتعدیل ، غریب اللغه در قرن دوم وسوم وعلم رجال در قرن سوم وچهارم وقرن پنجم علم مصطلح الحدیث ایجاد شد که علم نقد الحدیث است بعد علم مشکل الحدیث پدید آمد. تعارض بین روایات بررسی شد وعلم علاج الحدیث بوجود آمد. علم فهم مقصود الحدیث فقه الحدیث است.
نگرش های گوناگونی در تلقی روایات ایجاد شد همانگونه که در آیات نگرش های گوناگون وجود دارد مثلا در آیه فلینظر الانسان الی طعامه علمای اخلاق می گویند خوردن طعام آداب دارد « کل مما یلیک» غذا از پیش روی خود بردار.
نگاه معلم اخلاق از این آیه برداشت اخلاقی است. نگاه فقیه به این آیه این است که باید انسان ببیند طعامش حلال است یا حرام است.
اما در تفسیر کلامی که فخر رازی اشعری متوفای 606در مفاتیح الغیب یا زمخشری معتزلی در تفسیر کشاف به این آیه نگاه می کند می گوید طعام می تواند یکی از آیات الهی باشد.
در حدیث علیکم بدین العجائز که البته این حدیث در منابع حدیثی متقدم نیامده است می گوید پیرزن در حد خود برهان آورد گرچه در حد برهان بوعلی وفخر رازی نیست اما ایمان محکمی دارد شما هم ایمانتان محکم باشد. نگاه متکلم می گویند فلینظر انسان یعنی آیات الهی ودلیل برای اثبات الهی می داند.
در نگاه عرفانی در تفسیر رشید الدین میبدی که یک عارف وفقیه شافعی مذهب است عرفانی تفسیر کرده است می گویند اگر طعام ظاهری باشد یک معنا دارد اما اگر معنوی باشد یک معنا دارد.
یک ادیب مثل ابوحیان اندلسی و ابن هشام می گویند نظر به چه معنا است بحث لغوی دارند.
مرحوم طبرسی نگاه جامع به این آیه دارد. اگر به احادیث اهل بیت علیهم السلام مراجعه کنیم می بینیم می فرمایند مقصود طعام طعام ظاهری نیست بلکه طعام یعنی خوراک فکر باید مواظب باشیم خوراک فکر را از چه کسی می گیریم. امام باقر علیه السلام می فرماید باید دید طعام معنوی را از چه کسی می گیرید.
نگاه ملاصدرا در شرح اصول کافی نسبت به احادیث فیلسوفانه است اما برداشت ملاصالح مازندرانی وعلامه مجلسی متفاوت است. در شرح توحید صدوق مثل قاضی سعید قمی نگاه فلسفی عرفانی است وپاسخ حکیم ترمذی را می دهد.
حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه تفسیر یک عارف با یک متکلم با حکیم با فقیه با مفسر وبا محدث متفاوت است. برداشت ها متفاوت است.
همان قالب هایی که در آیات وجود دارد همان قالب ها هم در روایات هست.هر کسی بر اساس فهم خود برداشتی دارد
سلام و عرض ادب
رویکرد ها توسط استاد توضیح داده نشد و فقط فرمودند که رویکردهای مختلف وجود دارد ، به نظرم اگر استاد معزز توضیحات بیشتری از هر رویکرد می‌دادند بیشتر موثر بود
با تشکر
سلام
این مسئله را هم در نظر داشته باشید که وقت جلسه محدود هست.
تشکر از توجه شما
بسیار عالی و کاربردی
سلام اون سخن من القی سترا فقد وجب کلمه آخر چی بود ؟
المهر
ممنون
سلام علیکم
متاسفانه جلسه درس 21، درس استاد محمدحسن ربانی بیرجندی (رویکردهای مختلف در فهم حدیث) برایم دانلود و ارائه نمی شود!
امروز 1403/1/15 (بیست و سوم ماه مبارک رمضان) می باشد.
سلام و عرض ادب با شما تماس گرفتیم و مشکل شما را حل کردیم
به نظر می رسد استاد رویکرد ها را فرمودند همانند برداشت های قرآنی متفاوت است. نگاه عرفانی،فلسفی،کلامی ،فقهی و… نتیجه و برداشت خاصی در پی داردو مثال آوردند لکن فرمودند باید معیاری صحیح داشته باشیم اما معیار را نفرمودند.
سلام علیکم، استاد مثال قرآنی فرمودند، مناسب بود که یک مثال حدیثی را هم به صورت مشروح توضیح می دادند.
مبحث کلاس بسیار جذاب و نحوه بیان استاد رسا و شیوا بود.
اجرتون با خداوند مهربان. بسیار سپاسگزارم
سلام علیکم. تشکر و خداقوت… رویکردهای مختلفی که در مواجهه با آیه شریفه (فلینظر الانسان الی طعامه) بیان شد، سبب منقح شدن محتوا شد، ولی استاد می‌توانستند پایه تمثیلی را بر یک روایتِ ذوابعاد پیاده‌سازی کنند.
سلام علیکم
ما شاءالله لا قوة الا بالله العلی العظیم. استاد ربانی بیرجندی خیلی عالی بودن ،شیوا صریح، دقیق. عالم ،ضابط…حیف وقت شون کم بود…
خدا حفظ شون کنه
ممنون
از اینکه اساتید توانمند ، عالم، خوش بیان قابل فهم
برای دوره انتخاب کردین بسیار بسیار سپاسگزاریم
خدا عمرتون بده
ان شاءالله ک بهترین ها رو خداوند روزیتون کنه
واقعا لذت بردم از اینکه مطالب مورد نیازم توسط اساتید معزز به زیبایی و جامع ایراد شد ، بدون رفت و آمد در کلاس حضوری و دغدغه های زندگی در تایم هایی ک وقت آزاد دارم میتونم استفاده کنم خوشحالم ، واقعا ممنونم زبانم قاصره…
خیر ببینین…
یه خواهشی هم دارم ، اگه براتون مقدوره
یه دوره جامع با اساتید عالی ، درس ” اخلاق ” خصوصا در تابستان ک وقتمون آزاد تر هست برامون بزارین. به نظرم خیلی نیازه..متشکرم. خدا نگهدارتون باشه…
سلام و عرض ادب
از حسن توجه شما سپاسگزاریم
خدا را شاکریم که تونستیم کاری انجام بدیم
پیشنهاد شما را در جلسه مؤسسه بررسی می‌کنیم
سلام با تشکر